De burgerzaal is de zaal centraal in het Paleis op de dam, bereikbaar via een trappehuis achter de Vierschaar. te bewerken. De burgerzaal ligt centraal in het Paleis omdat hele belangrijke zaal was, en daardoor dus centraal stond in het geheel. Het stelde het universum voor, waardoor de burgers dus een soort ontdekkingsreis maakten als ze er door heen liepen.
De burgerzaal dankt zijn naam aan de functie die de zaal heeft. Het was bedoeld als openbare ruimte waar de burgers en bezoekers van de stad elkaar konden ontmoeten. Verder geeft de imposante burgerzaal aan hoe Amsterdam zichzelf graag zag. Deze zaal stelt namelijk het universum voor. Amsterdam is het absolute middelpunt.
Boven de ingang
Boven de ingang naar de burgerzaal aan de oostkant zit de Amsterdamse stedenmaagd. Zij draagt de attributen van vrede bij zich: de olijftak en de palmtak. Twee leeuwen, symbool van kracht en wijsheid, zitten aan haar voeten. Verder wordt ze geflankeerd door twee vrouwen die voor wijsheid en kracht staan. Dit beeldt dus Amsterdam zelf uit, die met deze beelden wil aanduiden dat het rechtssysteem daar met wijsheid en kracht gehandhaafd wordt. Boven haar ‘zweven’ Pallas Athene (Wijsheid) en Hercules (Kracht). Dit is ook om aan te geven hoe fantastisch het rechtssysteem van Amsterdam is.
Galerij
Boven de toegangen naar de galerijen zijn aan weerszijden de vier elementen aangebracht. Aarde (een kind zogend), tegenover Water (die een schip torst), en Vuur ( afkomstig uit een land rond de evenaar), tegenover Lucht. Achter Vuur brand de zon, een kind aan haar voeten wakkert de vlammen aan. Ze houdt een schaal met as op waaruit de vogel Phoenix verrijst.
Atlas
Atlas is degene die het eerst opvalt als je de zaal ingaat, met de wereld op zijn rug. Hij vocht volgens de mythologie in de oorlog tegen Kronos aan de kant van Kronos waardoor Zeus hem strafte toen hij (Zeus) de oorlog had gewonnen. Hij dwong hem de aarde te dragen op zijn schouders zodat hij geen contact meer kon hebben met de andere titanen. Atlas speelde ook een rol in de twaalf werken van Hercules. Hij was namelijk de vader van de Hesperiden en Hercules moest appels van de Hesperiden stelen. Hij nam toen tijdelijk de wereld van Atlas over, die voor hem de appels ging halen. Natuurlijk wou Atlas daarna de wereld niet meer overnemen van Hercules maar Hercules gebruikte een list om hem alsnog zo ver te krijgen. Atlas staat daar om aan te tonen hoe groot de wereld is en dat maakt weer duidelijk dat Amsterdam geweldig is omdat het zo’n belangrijk iets is.
Galerij
In de galerijen staan de planeten opgesteld. Het zijn 7 Romeinse goden, en Cybele, de godin van de aarde. Ze zijn opgesteld zoals men dacht dat de planeten zich in de ruimte bewogen: in een cirkel rond de aarde, die in de Burgerzaal ook te vinden is in de vorm van de marmeren kaarten. Cybele staat ook naast de weeskamer, met een sleutel in haar hand waarmee ze in het voorjaar de aarde opent en in het najaar de aarde sluit.
Justitia
Onder hem staat vrouwe Justitia (de Gerechtigheid), herkenbaar aan haar weegschaal, de blinddoek en het zwaard, die staan voor de balans tussen goed en kwaad, geen onderscheid tussen mensen en de straf die je zal ondergaan als je je niet aan de wet houd. Naast haar staan haar helpers: de dood, een skelet met een zandloper in de hand; en de straf, een vrouw met gruwelijke martelwerktuigen. Gerechtigheid vertrapt de Hebzucht, Koning Midas met zijn ezelsoren, die de gave had alles wat hij aanraakte in goud te veranderen. Ook staat ze op de Nijd, voorgesteld als lelijke vrouw met slangen als haar. Deze beeldgroep is geplaatst boven de ingang van de Scheepskamer, waar het recht gesproken werd.
Vloer
In de marmeren vloer zijn het Oostelijk en het Westelijk Halfrond en de noordelijke sterrenhemel weergegeven. De zuidelijke hemel zou volgens het oorspronkelijke plan op het plafond worden afgebeeld maar daar is het nooit van gekomen. De huidige beschildering stamt uit het begin van de achttiende eeuw. Zoals de wereldzeeën aan de voeten lagen van de schepen die vanuit Amsterdam zwierven, zo lag hier de wereld aan de voeten van de Amsterdammer.